Nieuws

Onlangs ben ik genomineerd voor de Onderwijs Innovatieprijs van de Onderwijsgroep Noord met het idee om media en met name games te gaan gebruiken voor de vormgeving van hybride onderwijs.

Wat versta ik onder hybride onderwijs. Een tijdje geleden hoorde ik iemand die het had over fysieke lessen online uitzenden als zijnde hybride onderwijs. Maar dat is geen hybride onderwijs. Persoonlijk vind ik dat zelfs een ongewenste situatie voor docenten.

Onder hybride onderwijs versta ik dat multimedia en internet onderdeel zijn van het onderwijs. In 2010-2011 heb ik in het kader van mijn afstudeeropdracht master Pedagogiek, onderzoek gedaan naar het gebruik van simulaties in het onderwijs. Daaruit kwam naar voren dat leerlingen enthousiast zijn over het gebruik van simulaties, zowel fysiek als softwarematig, en daardoor verbazend snel op een intrinsieke wijze leren. Ik gebruik sinds die tijd de term hybride onderwijs voor de integratie van fysiek en multimediaal onderwijs. Daarnaast vind ik dat het onderwijs toe is aan een paradigma shift en de oude dogma’s heel snel achter zich moet laten. In minder dan 20 jaar is de wereld totaal veranderd en zijn de technische mogelijkheden op multimediaal gebied bijna onuitputtelijk in combinatie met snel internet. De jeugd heeft dit massaal omarmd, zo ook het bedrijfsleven. Onderwijs miste over het algemeen genomen altijd al de demarrage, maar de kopgroep is nu volledig uit het zicht. Ergo, er wordt veel geklaagd over de mediaverslaving van leerlingen. Laten we van de nood een deugd maken die in deze tijd past.

Let wel, ik ben absoluut geen tegenstander van fysiek lesgeven, integendeel. Waar het om gaat is juist die combinatie vinden. Fysiek onderwijs is goed en moet blijven, maar er moet in deze tijd wel anders naar het totaal plaatje worden gekeken. De afgelopen lockdown heeft grotendeels uitgewezen dat totaal onlineonderwijs niet werkt. Groepen groter dan acht leerlingen zijn online niet te handelen, laat staan een klas met meer dan 20. Dat gaat echt niet. 

Maar wat erg jammer is, is dat wat online wel werkt nu grotendeels op de plank ligt te beschimmelen. Heel veel docenten hebben prachtige medialessen gemaakt en hebben geleerd hoe ze leerlingen op afstand/online kunnen inspireren en aan het werk kunnen krijgen. En wat doen we daar mee? Niets meer, we zijn teruggevallen in ons oude vertrouwde klaslokaaltje, zoals een groot deel van de samenleving terug bij af is. Nu Corona weer de kop opsteekt, zijn we bang dat de scholen weer dicht moeten. Met hybride onderwijs was die angst heel veel kleiner geweest.

Aan dat hybride wil ik differentiatie toevoegen, dus gedifferentieerd hybride onderwijs. Met gedifferentieerd gaat het erom dat een leerling gericht onderwijs shopt. Bijvoorbeeld, een leerling heeft een 8 op Geschiedenis en een 5 op Wiskunde, dan is zo’n leerling erbij gebaat om (extra) lessen Wiskunde te volgen. Voor Geschiedenis heeft hij/zij blijkbaar een knobbel en waarschijnlijk overmatige interesse en kan zich daardoor zelfstandig verbeteren. Wat zo’n leerling nodig heeft, is interessante goede multimedia. Bijvoorbeeld een queeste game die Europa behandeld. Een game waarin de leerling door tijd en landen reist op zoek naar de waarheid, de spion, wie is de mol, en verschillende levels reist. Als je hier met leerlingen over spreekt, val je steil achterover van de ideeën. Nog een voorbeeld, de weg uit de Toren van Babel vinden door uiteraard gebruik te maken van je talenkennis. Voorwaarde is dat het professioneel moet gebeuren en dat het er aantrekkelijk uit ziet. Want het product wordt door leerlingen afgemeten aan de huidige stand van gametechnologie. Hier ligt ook een geweldige kans voor docenten! Docenten zullen contentontwikkelaars worden. Nee docenten zijn het al, maar die kennis wordt niet gebruikt om het onderwijs vorm te geven. Op het eigen vakgebied en de eigen school zijn er duizenden docenten die prachtige creatieve ideeën omzetten in pedagogisch interessant materiaal en lesvormen. In de lockdown kregen ze even de ruimte.

Mijn ideale school ziet er als volgt uit.
-       Korte (30 minuten max) gerichte fysieke lessen voor die leerlingen (15 max) die het nodig hebben. Zeg maar kenniscolleges.
-       De docent als coach die met kleine groepen (8 max) fysiek of online hulp biedt en vragen beantwoordt.
-       Leerlingen die aan de hand van simulaties (multimedia en games) hun huiswerk doen en zich verbreden in de onderwerpen/vakken die ze interessant vinden.
-       Digitale toetsing. Serious gaming.
-       (persoonlijk puntje) Afschaffen van het CE, dat schept zoveel meer ruimte voor onderwijs. (Hoezo CE’s? Doen scholen het niet goed dan? Want in feite overhoor je de scholen op hun resultaat en zaait twijfel over de kwaliteit van SE’s.)

Als samenleving moeten we gaan investeren in een nieuw onderwijsplatform. Ondersteund door de online en multimediale middelen die we hebben. Daarbij hoeven we niet uit het oog te verliezen dat voor ongeveer 20% van de scholieren, van vmbo tot vwo, geldt dat school een veilige haven is. Juist door de gedifferentieerde hybride vormgeving van het onderwijs kunnen wij die laatste groep veel beter bedienen want de rest is vrijwillig/intrinsiek bezig met (huis)werk. Dus laten we nu het gamen door de jeugd niet verwerpen, maar laat de jeugd ons juist de weg naar de toekomst wijzen.

En geef leerlingen vooral de ruimte voor hun ideeën. Je hebt als leerling een idee voor een dating app voor dieren (???), ga maar maken! Zoek maar uit hoe dat werkt, volg je interesse. Anderen gaan programmeren of bouwen een robot. Ik laat dat zich lekker organisch ontwikkelen. De weg is belangrijker dan het doel. Dat klinkt Zen en dat is het ook ofwel “Zen en de kunst van het motoronderhoud”.

Het bedrijfsleven en ook de dienstensector pakken serious gaming massaal op onder andere in de zorg (zie voorbeeld). Wanneer gaan we in het onderwijs serieus aan de slag? Of is Informatica het enige vak waar daar serieus over wordt gedacht?

Pieter Woldinga, MEd
Docent Informatica Dollard College te Winschoten